ضد یخ چیست؟
قبل از پاسخ به این سؤال، ابتدا باید بدانیم که سیستم خنککننده موتور خودرو چیست و ضد یخ چه نقشی در آن دارد.
موتور اتومبیل با سوزاندن سوخت (بنزین یا گازوییل) انرژی زیادی تولید میکند. بخشی از این انرژی (حدود یکسوم) صرف حرکتکردن خودرو میشود. دوسوم باقیمانده این انرژی تولیدشده به گرما تبدیل خواهد شد.
نیمی از این گرما از طریق اگزوز خارج میشود، اما نیمی دیگر در محفظه موتور باقی میماند.
موتور خودرو باید به روشی خنک شود و این گرما را دفع کند. در غیر این صورت دمای موتور مدام افزایش مییابد تا جایی که اجزای فلزی داخل آن شروع به ذوبشدن میکنند و پس از مدتی کل موتور را تحتالشعاع قرار میدهند. برای جلوگیری از این مشکل به مایع خنککننده نیاز است. مایع خنککننده موتور مایعی بر پایه آب است که گرمای موتور را جذب میکند.
البته خود مایع خنککننده هم بهدلیل گرمای موجود در محفظه موتور داغ میشود. بههمیندلیل سازوکاری در سیستم خنککننده تعبیه شده است که این مایع را برای خنکشدن به رادیاتوری که در قسمت جلوی ماشین قرار دارد منتقل میکند. با حرکت اتومبیل به جلو، هوا در شیارهای رادیاتور که حاوی این مایع خنککننده داغ است جریان مییابد و باعث خنکشدن آن میشود.
تفاوت ضد یخ با مایع خنککننده
خیلیها مایع خنککننده را با ضد یخ اشتباه میگیرند و هر دو را یکی میدانند. درحالیکه ضد یخ همان مایع خنککننده نیست، بلکه یکی از دو جزء اصلی تشکیلدهنده آن است. در واقع مایع خنککننده از مخلوط ضد یخ و آب مقطر تشکیل شده است.
خود ضد یخ ترکیبی از آب مقطر و نوعی الکل است. معمولا رایجترین آنها اتیلن گلیکول است، زیرا هم ارزانتر است و هم به هر نسبتی با آب مخلوط میشود. بااینحال بهتازگی ماده جدیدتری به نام پروپیلن گلیکول به بازار عرضه شده است که گرانتر است ولی خطر کمتری دارد.
کاربرد ضد یخ
مواد شیمیایی موجود در ضد یخ مزایای زیادی برای سیستم خنککننده موتور خودرو دارند. یکی از این مزایا که مهمترین کاربرد ضد یخ است، این است که اجازه نمیدهد مایع خنککننده درون محفظه موتور در هوای زمستانی یخ بزند. اگر میخواهید بدانید که ضد یخ در چه دمایی یخ میزند، اینطور فکر کنید که آب در صفر سانتیگراد یا در ۳۲ درجه فارنهایت منجمد میشود. بنابراین مخلوطی از ۵۰٪ آب و ۵۰٪ ضد یخ در حدود ۳۷- سانتیگراد یا ۳۵- درجه فارنهایت یخ میزند.
کاربرد دیگر ضد یخ این است که نقطه جوش آب را بالا میبرد. همانطور که میدانید آب در ۱۰۰ سانتیگراد یا ۲۱۲ درجه فارنهایت به جوش میآید. هر چه این درجه بالاتر باشد، بهنفع موتور خواهد بود، چرا که آب جوش به موتور آسیب میرساند. مخلوط ۵۰/۵۰ ضد یخ و آب، باعث میشود نقطه جوش آب به جایی بین ۲۴۰ و ۲۷۰ سانتیگراد (۴۶۴ و ۵۱۸ درجه فارنهایت) برسد. البته تعیین دقیق نقطه جوش به فشار مخلوط آب و ضد یخ در محفظه موتور هم بستگی دارد.